«BU GÜN MƏDƏNİYYƏTİMİZİN TALEYİ YALNIZ MƏDƏNİYYƏT XADİMLƏRİNDƏN ASILI DEYİL...»
-Elçin müəllim, indiki vaxtda yazıçı olmaq nə deməkdir?
-Bu suala cavab vermək çətindir, çünki siz mənim simamda bu saat «keçmiş yazıçı» ilə danışırsınız, mən bir il beş aydır ki, bu vəzifədə işləyirəm və bu müddətdə yazıçılığa bir növ «əlvida» demişəm. Yəni bu müddət ərzində bir dəqiqə olsun boş vaxtım olmayıb ki, oturub bir cümlə yazım. Sizin sualınıza belə cavab verirəm: yazıçı o kəsdir ki, ağ vərəqlə üzbəüz oturub hissini, ürəyini, dünyagörüşünü, sevgisini, nifrətini o ağ vərəqə köçürür, yəni özünü ifadə edir. Əgər o, istedadlı yazıçıdırsa, özü ilə bərabər xalqını da ifadə edir.Yazıçı mənim üçün bax, bu adamdır. Dediyim sözlər dövrə, şəraitə baxmır. Bu bütün dövrlər üçün belədir. Sadəcə olaraq, bu özünüifadənin müxtəlif dövrlərdə çətinlikləri olur. Bu gün də Azərbaycanda belə çətinliklər var. Müharibə aparan bir ölkənin iqtisadi vəziyyəti ağır olduğundan hamı çətin şəraitdə yaşayır. Bu baxımdan yazıçı üçün də cəmiyyətdə maddi və mənəvi çətinliklər var.
-Yazıçı və vəzifə. Bu barədə nə deyə bilərsiniz?
-Mən sizə səmimi deyirəm, yazıçı gərək heç bir vəzifə daşımasın, yalnız öz yazı-pozu işi ilə məşğul olsun. Bu, ideal variantdır. Təəssüf ki, həyatda ideal variantlar mümkün deyil. Yazıçı, eyni zamanda, vətəndaşdır. Deyək ki, Mirzə Cəlil oturub ancaq gözəl hekayələrini, pyeslərini yazmaqla məşğul olsaydı, indi ədəbi irsi qat-qat artıq olardı. Amma Mirzə Cəlil əsərləri ilə kifayətlənmədi, böyük ictimai işlə məşğul oldu, bütün əzablara qatlaşaraq «MollaNəsrəddin» kimi bir jumal nəşr etdi, ədəbi məktəb yaratdı. O, ictimai işlə məşğul olmasa idi, bəlkə də «Ölülər» kimi daha beş dahiyanə əsər meydana çıxa bilərdi - bundan bizim ədəbiyyatımız məhrum oldu. Amma digər tərəfdən ictimai fikrimiz «Molla Nəsrəddin»ə sahib oldu. Məncə yazıçı öz vətəndaşlığını həm yazılarında, həm də fəaliyyətində göstərməlidir. Şübhəsiz mən özümü klassiklərlə bir cərgədə tutmaq fikrində deyiləm, amma bəlkə də özümə mənəvi bəraət qazandırıb təskinliyi onunla tapıram ki, işlədiyim bu müddət ərzində məşğul olduğum sahələrdə nəsə xeyirli bir iş görmək üçün çalışmışam.
-Bu barədə nə deyə bilərsiniz?
-Respublikanın məhdud iqtisadi imkanları şəraitində çalışmışam ki, mədəniyyət sahəsində əldə etdiklərimiz dağılmasın. Azərbaycanın tam istiqlaliyyətinə keçid dövründə çox problemlər yaranmışdır və bu da öz zərbəsini ilk növbədə mədəniyyət sahəsinə vurur. Hazırda kağız çatışmır, jumallar çıxmır. Misal üçün, «Azərbaycan», «Ulduz» jurnalları çıxmırsa, deməli ədəbiyyat da yoxdur, çünki ədəbiyyat burada yaranır. Nə qədər yazıçılarımız var ki, imkansızlıq ucundan kitab çap etdirə bilmirlər. Amma biri var ki, imkansızlığa qane olasan, biri də var ki, məhdud imkanın içində nəsə bir şey eləyəsən, illərlə yığılanları dağılmağa qoymayasan, imkan verməyəsən ki, Azərbaycan mədəniyyəti öz kökündən ayrılsın. Mən çalışmışam ki, keçid mərhələsinin labüd iqtisadi çətinlikləri zamanı Azərbaycan mədəniyyətinə dəyən zərbə nisbətən yüngül olsun. Bu gün Azərbaycan mədəniyyətinin taleyi yalnız mədəniyyət xadimlərindən və məmurlardan yox, daha artıq dərəcədə zavod direktorundan, kənd təsərrüfatı rəhbərindən asılıdır. Gərək onlar istehsalı artırsınlar ki, mədəniyyət də bu münbit zəmindən bəhrələnsin.
-Sizcə hansı Elçin xalqa daha çox xeyir verirdi: yazıçı Elçin, yoxsa Baş nazirin müavini Elçin Əfəndiyev?
-Onları bir-birindən ayırmaq lazım deyil. Qiyməti isə tarix verəcək. Hərçənd indi tələsik qiymətlər vermək, çiy mülahizələr söyləmək çox dəbdədir və bu çox pisdir.
-Siz həm Baş nazir müavini, həm də «Vətən» Cəmiyyətinin sədrisiniz...
-Elədir. «Vətən» Cəmiyyəti mənim üçün çox doğmadır. Son 6-7 ilin hadisələri kontekstində, xüsusən, 80-ci illərin axırlarını, 90-nın əvvəllərini yada salsaq görərik ki, «Vətən» Cəmiyyəti, «Odlar yurdu» qəzeti nə qədər işlər görüb. Eybəcər şayiələrə, bəzən də açıq böhtanlara baxmayaraq «Vətən» işlədi, sınmadı.
Təəssüf ki, bu gün «Vətən» də, başqa ictimai təşkilatlar kimi, iqtisadi çətinlik içərisindədir.
-Vəzifə sizin üçün nə deməkdir?
-Vəzifə mənim üçün, gurultulu səslənməsin, xalqa xidmət deməkdir. Ona görə də mən bu gün vəzifədəyəm.
-Hələ siz bu vəzifəyə təyin olunmazdan əvvəl R.Mustafayev adına İncəsənət muzeyindən oğurlanmış əsərlərin taleyi barədə nə deyə bilərsiniz?
-Bura gələn kimi qaldırdığım məsələlərdən biri də həmin məsələ oldu. Mən bu işə respublikanın inzibati orqanlarını cəlb elədim. İş rəsmi surətdə Nazirlər Kabinetindən Respublika prokurorluğuna, Daxili İşlər Nazirliyinə göndərildi. Bu hadisə Azərbaycan incəsənətinə, mədəniyyətinə böyük zərbədir, respublikamızın müstəqilliyinə qarşı xəyanətdir. Çalışıram ki, bu məsələ öz ədalətli sonluğunu tapsın, mümkündürsə əsərlər geri qaytarılsın və cinayətkarlar ifşa olunsun. Hələlik konkret olaraq bu məsələ ilə bağlı böyük istintaq işi gedir.
1995.
|