Bugünkü dünyamızda elə bir mədəni xalq tapılmaz ki, Vilyam Şekspirin "Hamlet"indəki məşhur monoloqun "olum, ya ölüm" sualını ya olduğu kimi, ya da öz doğma dilinə tərcümədə işlətməsin.
    Cahanşümul mütəfəkkir Vilyam Şekspirin adının dünyanın hər yerində hörmətlə çəkilməsi təsadüfi deyildir. Hətta onun həyat və yaradıcılığını tədqiq edən bir qisim araşdırıcılar Şekspir soyadında səhnəni lərzəyə gətirən bir insan dayandığı fikrini söyləməyə özlərində cəsarət tapmışlar.
    Bəşəriyyət qiyamət günü Tanrının qarşısında keçilmiş yol, görülmüş işlər haqqında hesabat verəndə, özünün mövcudluğuna bəraət qazandırmaq üçün Servantesin "Don Kixot" əsərini təqdim etsə, kifayətdir (F.Dostoyevski). Xeyr, kifayət deyil! Bəşəriyyət haqqında tam, hərtərəfli məlumat almaq, keçirdiyimiz kəşməkəşli yollar, qatlaşdığımız çətinliklər haqqında təsəvvür əldə etmək üçün Nizaminin "Xəmsə"si, Füzulinin qəzəlləri, Şekspirin faciələri ilə tanış olmaq gərəkdir.
    Böyük ingilis dramaturqu cahanşümul əsərlərini yaradandan bəri bəşəriyyət işi çətinə düşəndə, yamanlıq yaxşılığı üstələyəndə, "olum, ya ölüm" vəziyyətində elə hey Şekspirdən cavab gözləyir, onu imdadına çağırır. Bəlkə də XX əsrdə bütün dünyada bu qədər diqqət mərkəzində olan ikinci yazıçı tapmaq çətindir. Şekspirin adı heç zaman unudulmur.
    Azərbaycanda Şekspirlə tanışlıq teatr və tərcümə sənətimizin inkişafı ilə sıx bağlıdır. Teatrımızın və ədəbiyyatımızın XIX əsrdən bu günə kimi yüksəlişinin bütün mərhələləri Şekspir adı ilə əlaqədar olmuşdur. Şekspir əsərlərinin Azərbaycan oxucusunun, tamaşaçısının bədii-estetik zövqünün zənginləşməsində xidməti vardır.
    Avropada intibah dövrünün ən görkəmli nümayəndələrindən biri olmuş Vilyam Şekspir öz əsərlərində humanizm, xəlqilik, həyatsevərlik ideyalarını tərənnüm etmiş, insan qəlbinin sirlərini dərindən bilmiş, qələmə aldığı mürəkkəb hadisələrin dolğunluğu ilə həmişə oxuculara böyük təsir göstərmişdir. Onun faciə və komediyalarında əksini tapmış məsələlər, həyat haqqında söylədiyi həqiqətlər, insanların bir-birinə münasibəti zaman-zaman dəyişməz qalır. Şekspir hadisələrin dərinliyinə nüfuz edir, ilk nəzərdə əhəmiyyətsiz görünən xırda bir hadisənin arxasında gizlənən ümumbəşəri əhəmiyyətə malik mənalan üzə çıxara bilirdi. Şekspirin bütün əsərləri zəmanə ilə son dərəcə bağlı olduğuna görə dünya ədəbiyyatında misli görünməmiş tarixi vüsət kəsb etmişdir. Hər bir cəmiyyət, hər bir xalq, yaşından, məqamından asılı olmayaraq, hər bir fərd hər dəfə Şekspirin əsərləri ilə təmasa girərkən ondan nə isə yeni bir şey öyrənibdir. Buna görədir ki, tədqiqatçılar 400 ildən çox bir müddətdir ki, onun əsərlərini tədqiq edir və hər dəfə yeni bir fikir söyləməyə nail olurlar. Müasiri Ben Conson Şekspir haqqında demişdir: "O, bir əsr üçün deyil, bütün zamanlar üçündür". Şekspir həm də bütün millətlərə gərəkdir. Elə bir xalq tapılmaz ki, onun mədəniyyətinin inkişafında Şekspirin payı olmasın.
    Şekspir Avropa İntibahının parlaq və eyni zamanda en mürəkkəb dövründə yaşamışdır. İntibahın ən dərin və son dərəcə böhranlı dövründə əvvəllər Bokkaçço, Leonardo da Vinçi, Rable və digər mütəfəkkirlərin əsərlərində irəli sürülmüş konsepsiyalar tarixin acı təcrübəsi əsasında nəzərdən keçirilmiş və saf-çürük edilmişdir.
    İntibah dövründə əsrlərdən bəri feodalizm məngənəsində yaşayan insanın qarşısında ucsuz-bucaqsız üfüqlər açıldı, öz qüvvəsinə yenilməz inam yaranır və o, həyata, biliyə, yaradıcılığa meyl etməyə baş-layır. İntibah dövründə insan orta əsrlərin axirət dünyası haqqında nağılları ilə birdəfəlik üzülüşür, ümidini bu dünyaya bağlayır, cənnəti də, cəhənnəmi də burda axtarır. Təbiət elmlərinə, humanitar elmlərə böyük maraq oyanır.
    İntibah dövrünün insanında ən ümdə keyfiyyət inamdır. İnsanın sonsuz imkanlarına, varlığın bütün sirlərinə nüfuz edib, onları aşkara çıxarmaq bacarığına inam. Engels "Təbiətin dialektikası" əsərində İntibah dövrünün mahiyyətini belə aydınlaşdırır: "Bu, bəşəriyyətin o vaxta qədər gördüyü bütün çevrilişlər içərisində ən böyük mütərəqqi çevriliş idi, dahilərə ehtiyacı olan, öz təfəkkürü, ehtirası və xasiyyəti, kamilliyi və alimliyi cəhətdən dahilər yetirən bir dövr idi..."
    "Nəhənglərə ehtiyacı olan bu dövr nəhənglər də yetirdi. Bu dövrdə elə bir alim tapılmazdı ki, dörd-beş xarici dil bilməsin, elmin həm nəzəri, həm də təcrübi sahəsində parlamasın. Dinin nüfuzuna qarşı çıxan humanistlər insanın öz düşüncələrində azad və sərbəstliyini yüksək qiymətləndirir, onu hər cür mənəvi və əxlaqi təzyiqdən, dinin buxovlarından xilas etməyə çalışırdılar. Bu, əlbəttə ki, bədii yaradıcılığın da yüksək nailiyyətlər əldə etməsinə gətirib çıxartdı. İtaliyada incəsənət fövqəladə çiçəklənmə dövrü keçirir, Fransada, Almaniyada yeni tipli humanist ədəbiyyat yarandı, İngiltərədə və İspaniyada klassik ədəbiyyatın ilk nümunələri meydana gəldi.
    Bu dövrün estetikası nikbin xarakter daşıyır; sənətdə gözəllik, kamillik haqqında düşünülür, təbiətin gözəllik qanunları kəşf edilir, sənətkarlar sənətdə ümumiləşdirmə yolu ilə realizmin inkişafına təkan verirlər. Bu, bədii yaradıcılığın müxtəlif janrlarının inkişafına səbəb olur, bütün sənət növləri misli görünməmiş tərəqqi dövrü keçirir, humanist tələbləri daha dolğun və təsirli ifadə edə bilən sənət növləri geniş inkişaf edir.
    İntibah dövrünün ilkin mərhələsində insanın zahiri gözəlliyini təsvir etmək tələbi meydana çıxanda, xüsusilə İtaliyada rəssamlığa, boya-karlığa və xüsusən portret janrına üstünlük verilirdi. Sonralar isə insanın daxili aləminə nüfuz edib, onu bütün mürəkkəbliyi və ziddiyyəti ilə göstərmək meyli ön planda olanda İngiltərə və İspaniyada teatr janrı şöhrət qazanır. Orta əsrlər ədəbiyyatında geniş yayılmış əfsanəvi hadisələri əks etdirən sabit süjetlər əvəzinə, real həyat və onun kəskin dramatizmini, ictimai və siyasi hadisələri, canlı insan taleyini, onun daxili aləmini, zəngin xarakterini əks etdirən əsərlər əsas yer tutur.